Psikolojide "Büyük Beş" kişilik özelliği, deneysel araştırma ile keşfedilmiş beş göze çarpan etmen veya kişilik boyutlarıdır. Bu model hakkında ilk genel ima, 1933 yılında L. L. Thurstone tarafından Amerikan Psikoloji Birliği için yapılan başkanlık söylevi sırasında olmuştur. Thurstone'un yorumları, bir sonraki yılın Psychological Review dergisinde basılmıştır.
Bu beş etmen açıklık, Sorumluluk, Dışadönüklük, Uyumluluk ve Duygusal denge'dir (İngilizce'de Openness, Conscientiousness, Extraversion, Agreeableness, Neuroticism olarak bilinir ve kısaca OCEAN olarak geçmektedir). Bunlara aynı zamanda "Beş Etmen Modeli" (BEM) de denir. Fakat, bazen "Anlayış Yeteneği" olarak da adlandırılan, Açıklık etmeninin nasıl yorumlanması gerektiği hakkında bazı tartışmalar mevcuttur.[3] Her etmen, birbiriyle yakından ilişkili olan daha özel kişilik özelliklerinin öbekleşmesinden oluşur. Örneğin, dışa-dönüklük, sosyallik, heyecan arayışı, düşünmeden hareket etme ve olumlu duygular gibi yakından ilgili terimleri de içerir.
Beş Etmen Modeli, kişiliğin açıklayıcı bir modelidir, fakat psikologlar Büyük Beş'i daha ayrıntılı açıklayabilmek için belirli kuramlar geliştirmiştir.
Son Yorumlar