Köle / İtaakarın Hatalı Düşüncelerini Değiştirmek

Sürekli bu sayfalarda bahsettiğimiz temel kuram, yaklaşım ve yöntemlerin çekirdek prensibini oluşturan "kabullenme" ve "düşünce ve davranışların" değişimi, yeniden oluşturulması ve programlanması BDsM'de bizce en büyük ve önemli konudur.

Düşünce ve davranışlardan kastımız, günlük yaşamımız içindeki genel fikirler, otomatik düşünceler, konuşmalar vs gibi standartlar olmayıp, bilinç-dışımızda ve zihnimizde var olan temellerdir. Yaşantımız boyunca edinilen "öğrenilmiş" davranışlar düzenlenmediği ve o alana erişilmediği sürece, bir bireyin BDsM oryantasyonunu kabullenmesini bekleyemeyiz. Bunu bir felsefe ve yaşam tarzı olarak düşünen insanlardan bahsediyoruz elbette. Yoksa sadece buna yatak odası fantazileri gözüyle bakanlar için bu kadar çile çekmeye ve zaman harcamaya gerek yok.

Köle Eğitiminin Anahtarı: Düşünce

Hayatımızı düşüncelerimizle yönetiriz. Bu sebeple bir itaatkarın / kölenin düşüncelerini değiştirmek aynı zamanda davranışlarını da değiştirmek anlamına gelecektir. Elbette ki burada bahsettiğimiz bu durum "rıza" göstermesi ile başlayan bir "sonrası" sürecidir. Bir itaatkarın rızası ile hakimiyetinizi kabullenerek başlayan bu süreçte, itaatkarın "düşüncelerini" değiştirmek; size bağlanmasını, anlamasını (bizce) ve aynı zamanda daha iyi hizmet etmesini sağlar. Aynı zamanda kendi yaşantısı içindeki "ne olduğu" gerçeği ile de yüzleşmesi muhtemeldir.  Ama bunları yaparken aklı başında ve akılcı uygulamalar kullanmalısınız.

Her köle, köleliğini kabullendikten sonra odağı tamamen efendisini memnun etmek üzere değişmelidir. Genellikle de (Gerçekten köleliğini benimsemiş ise elbette) bu böyle olur. Fakat bazı durumlarda, özellikle de bu durumu kabullenmek isteyen ama zorluk çeken, istediğinin ne olduğu hakkında şüpheleri olan itaatkarlar ve köleler için durum çok faklı bir süreçte gelişir. Durum böyle ise onun duygularını dikkate almalısınız.

Bir kölenin düşüncelerini; iletişim, mantık ve sebep denklemi ile değiştirebilirsiniz. Aslında bu herkes için geçerlidir. Bir insanı ikna etmek istiyorsanız makul bir sebep, sonuç ve iyi bir iletişim kurmanız gerekir. Köle ve itaatkar için bu daha da önemli ve gereklidir. O size sebebini sormasa bile sizin ona anlatmanız size olan güvenini pekiştirecektir. "Düşünce zorla değiştirilmez" altın kuralını aklınızdan asla çıkartmayın. Size isteyerek diz çökmeli ve kendisini rahat hissetmelidir.

Şeffaflık: Bir kölenin "düşünce" mahremiyeti yoktur;

Düşüncelerin aktarılmaması veya saklanması bir köle eğitiminde tolere edilemez. Bir köle veya itaatkar, inançlarını, mantığını ve duygularını tartışmak için (şeffaflık) eğitilmelidir. Ona, onu neyin beklendiğini açıklamak ve olumlu teşvik, kölenin size açılması için iyi bir yöntemdir. Kölenin / itaatkarın tüm dürüstlüğü ile size en derin düşüncelerini ve sırlarını açmasını sağlamalısınız. Ancak bunu yaparak değişim mümkün olacaktır.

Hatalı Bilgi ve Sonuçları;

Bir efendi kölesini dinleyip anladıkça hatalarını da anlar ve nasıl davranacağını keşfeder. Bu kölenin hatalı ve yanlış düşünce / davranışları üzerine bir eğitim programı geliştirerek, hataları düzeltmeye ve daha iyi bir sonuç almaya kendini odaklar.

Hatalı bilgiler, düşünceler ve inançlar efendi tarafından anlaşılmalı ve kesinlikle ilk etapta bu aşama tamamlanmalıdır. Unutulmamalıdır ki "bir demiri şekillendirmek için hakimiyetiniz örs, tecrübeniz ise çekiçtir".

Hataların Anlaşılması

Bu kısım biraz derin bir konu gibi görünmesine rağmen bir kaç makale okumanız halinde daha anlamlı hale gelecektir. Okuyanların "ben terapist miyim baba" dediklerini işitiyor olsam bile, evet konunun öznesi "insan" ise biraz terapiden de anlamak gerekli bence. Hataların tesppitinde A. Ellis'in Akılcı Duygusal Terapi'sinden "Mantıksız İnançlar", A. Adler'in "Temel Hatalar - Normal Dışı Davranışlar"ı ve Aron T. Beck'in "Bilişsel Terapi - Otomatik Düşünce Hataları" modellerinden faydalanabiliriz. İlgi alanımıza giren bu hataları üç gruba ayırarak Kısaca açıklamaya çalışayım;

1) Otomatik Düşünce Hatalarının Tespiti
Beck; umutsuzluğu "bireyin geleceğe ilişkin olumsuz beklentiler geliştirmesi ve kişinin kendi kapasitesini olduğundan aşağı görmesi olarak" tanımlamaktadır (Henkel ve diğerleri, 2002).

• Hep ya da Hiç:  Sadece "Siyah - Beyaz" şeklinde düşünen bir köle hem yetersiz olamaktan hem de başarısızlıktan korkacaktır. Buna "Kutuplaşmış Düşünce" deniliyor. "Olaylar, çok iyi-çok kötü gibi iki uçta algılanır. Bu kutuplaşmış düşünme sisteminde olaylar "siyah" ve "beyaz" olarak etiketlenir" (Corey,2008) Örnek: "İşimi iyi yapamıyorum. Ben bir hiçim, çok başarısızım." şeklinde bir düşünce de olan köle / itaatkar, uzun vadede yeterliliklerini ve yetersizliklerini dramatize ederek odak noktasından uzaklaşacaktır.
• Yargılar ve Emirler: Kendisine veya başkalarına ilişkin nasıl davranmaları gerektiğine ilişkin yargıların bulunması ve bunların karşılanmamasının son derece kötü olduğunu düşünmesi. Herkes, kendi yaşam tarzını oluştururken bir takım kurallara ihtiyaç duyarlar. Bu kuralların varlığı önemlidir de. Düşünce hatalarına yol açan (thinking errors), -meli, -malı yargıları genellikle uç olanlar veya mükemmeliyetçilikle ilişkili olanlardır. Örnek: "Asla hata yapmamalıyım". Bu durum itaatkar veya kölenizin sosyal kaygılarının veya sosyal çevre baskısının olduğunun işaretidir.

2) Akılcı Olmayan Düşüncelerin Tespiti :
Akılcı-Duygusal Terapiye göre "psikolojik sağlığı bozan başlıca neden, akılcı olmayan düşüncelerdir. Temel akılcı olmayan düşünceler şöyle sıralanmaktadır." (S.Doğan)

•  Yüzleşememe : "Bazı güçlüklerden ve sorumluluklardan kaçmak onlarla yüz yüze gelmekten daha kolaydır." Bu itaat etmenin temel mantığına zaten aykırı bir düşünce olduğu için, köle sorumluluklarını yerine getiremediği zamanlarda bunu gizlemeye, örtbas etmeye ve yalan söylemeye kadar ulaşacak olan bir düşünce modeli geliştirir.
• Talepkarlık : "Kişi istediğini istediği zaman elde etmeli, istemediği de ondan uzak olmalıdır. Eğer insan istediğini elde edemezse, bu çok kötü ve tahammül edilemez bir durumdur" (P.Kleinman,2013) Bu şekilde düşünen bir itaatkar nevrotik eğilimler gösterebilir ve istemediği durumlar olduğunda bunu kabullenmeyerek saldırganlık gösterebilir.

3) Temel - Normal Davranış, Düşünce Hataları ve Komplekslerin Tespiti :

• Abartılmış Üstünlük Çabası : İtaatkar / köle (İnsan) "Düşsel bir üstünlük düzeyine ulaşmak için aşırı çaba harcama" davranışı içerisindedir. Kendisini normal olarak görmez ve üstünlüğünü her fırsatta göstermek ister. (Bu şekilde düşünen ve kompleksi olan bir köleden köle olmaz:) diyerek bu maddeyi şak diye kapatıyorum. ).
• Yaşam Şekli : Eğer yaşam biçimi toplumun beklentileri ile uyuşma durumunda değilse ve kişilik yeterince gelişmemiş ise, sürekli bir gerilim yaşanır. Adler' e göre, düşmanlık, saldırganlık ve sadistlik insanın birincil eğilimleri değildir. Bazen bu uyuşmazlık maskelenmiş durumdadır. Bu durumda itaatkar  / kölenize dış dünyadan gelen şok, toplumsal ilgi eksikliğinin ve yaşama hazırlıklı olmama gerçeğinin ortaya çıkmasına neden olur. Gerilim ve toplumun beklentilerinin yükü altında, benmerkezciliğe eğilimi de giderek artar. Bu durum uyumsuzluğun artmasına, uyumsuzluğun artması ise benmerkezciliğin yoğunlaşmasına neden olur.

Hataların Düzeltilmesi

Bir köle düşüncesinin mantıksız tarafını keşfedince / anlayınca, genellikle bu düşüncesini mantığında daha işlevsel hale getirecek değişiklikler yapma konusunda motive olur. (Kern & Ark.,2015). Duygusal anlamda sağlıklı olabilmek için, gerçek ne kadar acımasız olsa da onu kabullenmesi gerektiğini ve gerçeği olduğu gibi aktarmasının önemini itaatkarınıza anlatarak, aşağıdaki modeli uygulayabilirsiniz. (REBT - Rasyonel Duygusal Davranış Terapisi ve benim eklediğim iki maddeden oluşuyor);

1.  Koşulsuz Kendini Kabul: İtaatkar / Köle kendisinin de yanılabileceğini, kusursuz olması için bir neden olmadığını ve bunun diğerlerinden ne eksik ne de fazla değerinin olduğunu görmeli ve kabul etmelidir. Köleden gerçek duruma ilişkin "sadece gerçekleri" açıklamasını isteyip, kendi yorumunu eklemeksizin aktarmasını sağlayın. Örnek Senaryo: (Köle / itaatkar sürekli başarısız olduğunu düşünüyor ve bunu "olumsuzlayarak" ifade ediyorsa,)  "Biyoloji sınavımdan 65 puanlık bir başarı elde ettim" şeklinde olumsuzlamak yerine olumlatarak düşünmesini ve cümle kurmasını isteyin.
2. Alternatif Durum Oluşturmak : Köleden mantıksız sonucu tetikleyen duruma / düşünceye karşılık alternatif açıklamalar üretmesini isteyin.  Örnek : "Eğer daha çok çalışsaydım daha yüksek puan alabilirdim."
3. Sorumluklarıyla Yüzleşme : Ödül istiyorsa çaba harcaması ve bu çabanın sonuçsuz kalmayacağını, bunlardan kaçmanın sadece zayıflık olduğunu bilmesini sağlayın. Örnek: "Sınava çalışmadım çünkü konsere gitmek daha eğlenceliydi. Bu benim tercihimdi ve hataydı. Bu durumda kalmamak için daha çok çaba sarfedeceğim" gibi bir pratikle kabullenmesini sağlayın. Köle'den alternatif açıklamaların daha makul bir şekilde olumlu bir seyir izlemesini istemek; kölelere kurgularının ve gerçeklerinin zayıf uyumunu görmesini ve daha sorumlu bir birey haline dönüşmesini sağlar. Zaman zaman, istenmeyen davranışların uzun vadeli ve en iyi düzeltme şekli, yanlış eylem yapıldığı anda gerçekleşen düşünce sürecini keşfetmektir. (İlgili Okuma : Bir İtaatkar Olarak Başarısızlığı Hissetmek )
4. Koşulsuz Diğerlerini Kabul : Köle / İtaatkar diğer insanların bazen kendisine adaletsizce muamele edebileceğini kabul etmelidir. Diğerlerini ona adaletli davranmaya mecbur kılıcı neden yoktur. Diğerlerinin de kendisinden ne eksik ne fazla değere sahip olduğunu kabul etmelidir.
5. Koşulsuz Hayatı kabul :  Köle / itaatkar, hayatın kendi istediği şekilde süremeyeceğini kabul etmelidir. Hayatın kendi istediği yönde gitmesi için herhangi bir neden yoktur. Aynı zamanda hayatın zaman zaman tatsızlaşmakla birlikte, tümüyle kötü ve dayanılmaz olmadığını kabul etmelidir.

Köle / İtaatkarın Düşüncesini Değiştirmek ve Güçlendirmek :

Kölenin hatalarını ve mantıksız düşüncelerini değiştirmek ve güçlendirmek, ona doğru diz çökmesini göstermekten daha önemlidir. Köleliğin tam olarak kabul edilmesi ancak bilişsel düzeyde tanınmasıyla sağlanabilir. İnsan önce düşünür, sonra hisseder ve sonra harekete geçer. Bilişsel bir seviyedeki kabul, bilinçaltında (bilinçdışı) düşünceleri ve duyguları iyi anlamak ve görmekten geçer.

Bilişsel süreçleri değiştirmek veya güçlendirmek için kullanılan yöntemlere örnekler:

• Okuma Ödevleri: Kişisel gelişim ve psikoloji kitapları, yayınları veya web siteleri.
• Yanılgılarını Düzeltme: Yanlış tutumları düzeltmeye çalışması için pratikler.
• Bireysel Eğitim: Hedefler belirleme, görevlendirme.
• Rol modeli seçimi: Kendisine bir rol modeli seçmesini ve bunun sebebinin ne olduğunun tartışılması.
• Düşünce Engelleme: Düşünceleri tanımlayarak hatalı gördüğünüz düşünceleri engellemek üzerine geliştirme ve pratikler.
• Bir konu araştırması, yazı veya kompozisyon ödevleri.
• Tartışma / Müzakere (Soru-Cevap).
• Olumlu Fikirleri ve Düşünceleri İçin Ödüllendirme.
• Teşvik ve Ceza.

Konu ile ilgili daha geniş bir makale yazmak istesem bile, yazdıklarımın çoğunluğu çok teknik ve sıkıcı olarak değerlendirilmekte. O sebeple uzatmadan anlatmayı ve kısa kesmeyi hedefledim.
Kaynaklar:

• Akılcı-Duygusal Terapi : Kuramsal Bir İnceleme, Süleyman DOĞAN, Gazi Üniv. Eğitim Bilimleri Fakültesi
• Aron T.Beck - Bilişsel Davranışcı Terapi, Özkan Kenarlı, 2010, İnönü Üniverstiesi, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bilim Dalı
• Paul Kleinman, Psiko101, Sayfa, 233-234